Google

Thursday, July 23, 2009

Bijak Memahami Ajaran Pangeran Panggung



Selain para wali yang memiliki karomah dan keistimewaan karena kedekatannya dengan GUSTI ALLAH, banyak beberapa sosok di tanah Jawa yang juga memiliki karomah. Sebut saja beberapa nama seperti, Syech Siti Jenar, Ki Ageng Selo dan lain-lain serta Pangeran Panggung. Nah, siapakah Pangeran Panggung ini?

Pangeran Panggung mengajarkan Islam yang agak berbeda dengan yang disebarkan para Wali. Lantaran ajarannya dianggap berbeda dan menyimpang, maka dia dijatuhi hukuman dibakar hidup-hidup oleh Raja Demak Bintoro, Sultan Trenggono (Raja Demak III). Pangeran Panggung mengkritik bahwa ajaran Islam yang disebarkan para Wali hanyalah kulitnya saja. Sedangkan intisari atau bagian yang terpenting tidak pernah diajarkan pada penduduk Jawa.

Pertentangan antara Pangeran Panggung dan para Wali semakin meruncing dalam hal Aqidah dan Tauhid. Dengan terang-terangan, Pangeran Panggung mengajarkan pada murid-muridnya bahwa Sholat, Zakat dan Puasa itu tidak penting. Menurut Pangeran Panggung, sholat secara rutin itu justru akan menjadi tirai yang membatasi manusia dari pengetahuan tentang nilai yang utama. Demikian juga soal puasa dan Zakat, yang akhirnya hanya menjadi berhala, menggantikan sikap sujud pada yang Maha Agung.

Pangeran Panggung ini memiliki dua anjing kesayangannya. Kedua anjing itu diberi nama Iman dan Tauhid. Lantaran ajarannya yang nyleneh itu, akhirnya Pangeran Panggung dihukum bakar hidup-hidup. Dan ia pun menerima hukuman itu. Ketika api unggun mulai dinyalakan, Pangeran Panggung menyuruh dua anjingnya untuk masuk ke dalam api. Kedua anjing yang bernama Iman dan Tauhid itu berkejar-kejaran, berguling-guling di tengah bara api dan tidak satupun api yang mampu membakar bulu-bulu mereka. Ganasnya api itu tidak mampu membakar makhluk yang dianggap 'najis' milik Pangeran Panggung.

Merasa melihat keanehan itu, Pangeran Panggung diperintah oleh Raja Demak untuk masuk ke api yang menyala-nyala. Pangeran Panggung pun menerima dan minta untuk disediakan secarik kertas dan pena. Kemudian, pangeran Panggung pun di bakar bersama iman dan tauqid. Di tengah api yang berkobar, sang Pangeran sempat menuliskan sebuah suluk berbentuk puisi yang disebut SULUK MALANG SUMIRANG. Setelah selesai menulis Suluk itu, Pangeran Panggung dan dua anjingnya keluar dari bara api lalu pergi meninggalkan arena tempat pembakaran itu.

Dalam beberapa bait yakni bait ke 16 dan 17, Pangeran Panggung menerangkan lewat Suluk Malang Sumirang yang ditulisnya di tengah bara api.

16
Sakeh ing doss tan den-singgahi ujar kupur-kapir tan den-tulak wus liwang-liwung polahe tan andulu dinulu tan angrasa tan den-rasani tan amaran pinaran wus jatining suwung ing suwunge iku ana ing anane iku surasa sejati tan kena den-ucapna

(Banyak orang yang disekelilingnya mengatakan kufur-kafir dan itu tidak ditolaknya. Sikapnya sudah limbung tidak melihat-dilihat, tidak merasa, tidak dirasani, tidak menyebut disebut sejatinya sudah kosong. Di tengah kosong itu ada rasa sejati yang tidak bisa diucapkan)

17.
Dudu rasa kang keraseng lati dudu rasa rasaning pacuwan dudu rasa kang ginawe dudu rasa rasaning guyu dudu rasa rasaning lati dudu rasa rerasan rasaku amengku salir ing rasa surasa. mulya putreng Jènggala

rasa jati kang kerasa jiwa jisim rasa mulya wisesa


(Bukan rasa yang ada di lidah, bukan rasa rasanya berlomba, bukan rasa yang dibuat, bukan rasa rasanya tertawa, bukan rasa rasanya lidah, bukan rasa rasanya rasaku yang memangku hidup di rasa dan merasakan. Mulia putra Jenggala.

Rasa sejati yang terasa di jiwa jisim dan rasa mulya selamanya)

Dari dua bait tersebut kita bisa belajar tentang rasa. Dimana rasa tersebut pasti dimiliki oleh setiap manusia. Oleh karena itu, manusia harus bisa membedakan antara rasa sejati dengan sejatine rasa.

Yang jelas, dari berbagai ajaran yang ada termasuk ajaran dari Pangeran Panggung ini, kita harus bijak untuk menyikapinya agar kita bisa mengenal Sang AKU.

Suluk Malang Sumirang

Pupuh Dhandhanggula

1. Malang sumirang amurang niti
anrang baya dènira mong gita
raryw anom akèh duduné
anggelar ujar luput
anrang baya tan wruh ing wisthi
angucap tan wruh ing trap
kaduk andalurung
pangucapé lalaluya
ambalasar dhahat amalangsengiti
tan kena winikalpa.

2. Andaluya kadadawan angling
tan apatut lan ujar ing sastra
lan murang dadalan gedhé
ambawur tatar-tutur
anut marga kang dèn-singkiri
anasar ambalasar
amegat kekuncung
tan ana ujar kerasa
liwang-liwung pangucapé burak barik
nulya kaya wong édan.

3. Idhep-idhepé kadya raryalit
tan angrasa dosa yèn dinosan
tan angricik tan angroncé
datan ahitang-hitung
batal karam tan dèn-singgahi
wus manjing abirawa
liwung tanpa tutur
anganggé sawenang-wenang
sampun kèrem makamé wong kupur kapir
tan ana dèn-sèntaha.

4. Angrusak sarak ujar sarèhing
acawengah lan ajar ing sastra
asuwala lan wong akèh
winangsitan andarung
kedah anut lampah tan yukti
mulané ambalasar
wus amanggé antuk
jatining apurohita
marminipun tan ana dèn-walangati
sakèhing pringgabaya.

5. Pangucapé wus tanpa kekering
oranana bayané kang wikan
dhateng kawula jatiné
tan ana bayanipun
anging tan wruh jatinirêki
pan jatining sarira
tan roro tetelu
kady angganing reringgitan
duk sang Panjy asusupan rahina wengi
kesah saking nagara.

6. Anêng Gegelang lumampah carmin
anukma aran dhalang Jaruman
dèn-pendhem kulabangsané
ndatan ana kang weruh
lamun Panji ingkang angringgit
baloboken ing rupa
pan jatine tan wruh
akèh ngarani dhadhalang
dhahat tan wruh yen sira putra ing Ke1ing
kang amindha dhadhalang.

7. Adoh kadohan tingalirêki
aparek reké tan kaparekan
yèn sang Panji rupané
dèn-senggèh baya dudu
lamun sira Panji angringgit
balokloken ing tingal
pan jatining kawruh
lir Wisnu kelayan Kresna
ora Wisnu anging Kresna Dwarawati
amumpuni nagara.

8. Wisésa Kresna jati tan sipi
kang pinujyêng jagad pramudita
tan ana wruh ing polahé
lir Kresna jati Wisnu
kang amanggih datan pinanggih
pan iya déning nyata
kajatenirêku
mulané lumbrah ing jagad
angestoken kawignyan sang Wisnumurti
nyatané arya Kresna.

9. Mangkana kang wus awas ing jati
oranana jatining pangéran
anging kawula jatiné
kang tan wruh kéngar korup
pan kabandhang idhepirêki
katimpur déning sastra
milu kapiluyu
ing wartaning wong akathah
pangèstiné dèn-senggèh wonten kakalih
kang murba kang wisésa.

10. Yèn ingsun masih ngucap kang lair
angur matiya duk lagi jabang
ora ngangka ora ngamé
akèh wong angrempelu
tata lapal kang dèn-rasani
sembayang lan puwasa
dèn-gunggung tan surud
den-senggèh anelamna
tambuh gawé awuwuh kadya raragi
akèh dadi brahala.

11. Pangrungunisun duk raré alit
nora selam déning wong sembayang
nora selam déning anggèn
tan selam déning saum
nora selam déning kulambi
tan selam déning dhestar
ing pangrungunisun
éwuh tegesé wong selam
nora selam déning anampik amilih
ing karam lawan kalal.

12. Kang wus prapta ing selamé singgih
kang wisésa tuwin adi mulya
sampun teka ing omahé
wulu salembar iku
brestha geseng tan ana kari
angganing anêng donya
kadya adedunung
lir sang Panji angumbara
sajatiné yèn mantuk ing gunung urip
mulya putrêng Jenggala

13. Akèh wong korup déning sejati
sotaning wong dèrèng purohita
dèn-pisah-pisah jatiné
dèn-senggèh seos wujud
sajatiné kang dèn-rasani
umbang ing kapiran
tambuh kang den-temu
iku ora iki ilang
mider-mider jatiné kang dèn-ulati
tan wruh kang ingulatan.

14.

Brahalane den-gendong den-indit malah kabotan dening daadapen mangke dereng wruh jatine dening wong tanga guru amungaken wartaning tulis kang ketang jatining lyan den-tutur anggalur den-turut kadya dadalan kajatene deweke nora kalingling lali pejah min-Wang

15.

Dosa gung alit kang den-singgahi ujar kupur-kapir tan den-ucap iku wong anom kawruhe sembayang tan surud puwasane den ati-ati tan ayun kaselanan kalimput ing hukum kang sampun tekeng kasidan sembah puji puwasa tan den-wigati nora rasa-rinasan

16.

Sakeh ing doss tan den-singgahi ujar kupur-kapir tan den-tulak wus liwang-liwung polahe tan andulu dinulu tan angrasa tan den-rasani tan amaran pinaran wus jatining suwung ing suwunge iku ana ing anane iku surasa sejati tan kena den-ucapna

17.

Dudu rasa kang keraseng lati dudu rasa rasaning pacuwan dudu rasa kang ginawe dudu rasa rasaning guyu dudu rasa rasaning lati dudu rasa rerasan rasaku amengku salir ing rasa surasa. mulya putreng Jènggala

rasa jati kang kerasa jiwa jisim rasa mulya wisesa

18.

Kang wus tumeka ing rasa jati panembahe da tanpa lawanan lir banyu mili pujine ing enenge anebut ing unine iya amuji solahe raganira dadi pujinipun tekeng wulune salembar ing osike tan sipi dadi pamuji pamuji dawakira

19.

Ingkang tan awas puniku pasti dadi kawulane kang wus awas teka ing sembah pujine amung jatining weruh pamujine rahina wengi mantep paran kang awas ujar iku luput ananging aran tokidan lawan ujar kupur-kapir iku kaki aja masih rerasan

20.

Yen tan wruha ujar k„p„r-"pir pasti woog iku durung ~"„, maksih bakai pangawruhe pan kupur-kapir iku iya iku sampurna jati pan wèkas ing kasidan kupur-kapir iku iya sadat iya salat iya idep iya urip iya jati iku jatining salat

21.

Sun-marenana angedarneling sun-sapiye ta bok kadedawan menawa mèdal cucude ajana milu-milu mapan iku ujar tan yakti pan mangkana ing lampah anrang baya iku rare anom ambelasar tanpa gawe gawene sok murmg niti anggung malang sumirang.

Thursday, July 2, 2009

Mengenali Perbedaan Nafsu dan Hawa Nafsu



Dalam diri manusia senantiasa ada nafsu. Nafsu merupakan hal yang terpenting dalam diri manusia. Pasalnya, jika manusia itu tidak memiliki nafsu, maka manusia itu akan loyo. Jadi, manusia bisa bergerak dan melakukan aktivitasnya itu karena gerak dari nafsu. Jadi boleh dikatakan bahwa nafsu masih tergolong unsur yang positif dalam tubuh setiap manusia.

Lalu apa yang negatif dalam tubuh manusia? Yang negatif dalam tubuh manusia adalah HAWA NAFSU. Sebuah nafsu ketika mendapatkan HAWA, akan cenderung berubah menjadi negatif. Inilah yang di dalam agama Islam diajarkan oleh Kanjeng Rasul Muhammad SAW bahwa perang yang terbesar adalah perang melawan Hawa Nafsu. (Saat itu, Kanjeng Rasul tidak mengungkapkan bahwa perang yang terbesar adalah perang melawan nafsu).

Mengapa Hawa Nafsu tergolong berbahaya? Karena Hawa Nafsu mengandung penyakit hati. Antara lain iri, dengki, kekhawatiran, ketakutan, sombong dan lain sebagainya. Ada tetangga yang mendapatkan anugerah, kita malah sakit hati, marah-marah dan lain sebagainya, itu merupakan tanda-tanda Hawa Nafsu.

Apa perbedaan antara nafsu dan Hawa Nafsu? Nafsu adalah sesuatu hal dalam tubuh manusia yang mendorongnya untuk melakukan sesuatu. Pernahkah Anda mengatakan,"aku tidak nafsu makan." Jika Anda mengatakan seperti itu, berarti Anda tidak mempunyai keinginan atau selera untuk makan. Artinya, tidak ada daya yang menggerakkan Anda untuk makan.

Namun berbeda ketika kata-kata nafsu tersebut ditambah dengan kata Hawa dan menjadi Hawa Nafsu. Apa arti dari kata Hawa itu sendiri? Hawa kalau dalam bahasa Jawa berarti angin. Artinya angin yang mendorong munculnya nafsu. Sedangkan dalam bahasa agama, Hawa berarti siti Hawa atau perempuan. Bagi Anda yang telah beristri, pasti bisa merasakan bagaimana peran istri kita. Ada yang positif ada yang negatif.

Contohnya, ketika Anda berjalan-jalan di Mall dengan istri, maka biasanya ide untuk membeli ini dan itu adalah dari istri. "Mas, belikan barang itu dong. Belikan ini dong." Padahal, si suami umumnya pasif saja. Itu merupakan contoh negatif. Ada lagi contoh negatif lainnya, misalnya ketika tetangga membeli televisi layar datar dan sang istri mengetahui hal itu, sementara suami masih berada di kantor. Begitu suaminya datang, istri tersebut bercerita ,"Mas, tadi tetangga kita si anu itu lho membeli TV layar datar. Lha kita kapan mas?" Inilah yang kadang-kadang mendorong si suami tergerak hawa nafsunya untuk menuruti sang istri. Hawa nafsu juga bisa menjadi positif misalnya ketika sang istri memberikan motivasi pada suami untuk kreatif dalam pekerjaannya dan meraih kedudukan tertentu atau mendapatkan penghasilan lebih dan lain sebagainya.

Nah, kini kita sudah tahu perbedaan antara nafsu dan hawa nafsu. Maka tidak salah jika Kanjeng Rasul Muhammad SAW mengatakan bahwa perang terbesar adalah perang melawan Hawa Nafsu.

Kini pertanyaan yang muncul, bagaimana untuk menang melawan hawa nafsu atau mengendalikan hawa nafsu? Bagi para pelaku spiritual, hal yang terpenting adalah mengenali dulu yang mana nafsu dan yang mana hawa nafsu. Bagaimana mungkin kita bisa menang melawan hawa nafsu sementara kita tidak tahu hawa nafsu itu yang bagaimana, bentuknya seperti apa. Dengan kata lain, kalau mau menang lawan musuh, kenalilah dulu musuhnya, baru memeranginya.

Mudah-mudahan kita semua diberi kekuatan oleh GUSTI ALLAH untuk mampu memerangi Hawa Nafsu dan mengendalikannya. Bukannya malah kita yang dikendalikan oleh Hawa Nafsu itu sendiri.